USLUGI WYNAJMU SAMOCHODÓW
PORADNIK DLA KONSUMENTÓW
USŁUGI WYNAJMU SAMOCHODÓW
PORADNIK DLA KONSUMENTÓW
Rynek wynajmu samochodów osobowych w Polsce nie jest może tak dobrze
rozwinięty jak w innych krajach Europy Zachodniej, ale generalnie kibice Mistrzostw
Europy w Piłce Nożnej EURO-2012, którzy przyjadą do Polski oraz wszystkie inne osoby
podróżujące w tym czasie po kraju nie powinni mieć problemów ze znalezieniem firmy
oferującej samochody na wynajem i wyborem najkorzystniejszej dla siebie oferty. Wśród
przedsiębiorców działających na terenie Polski znajdują się wypożyczalnie, które działają
pod znanymi markami handlowymi ogólnoświatowych sieci wypożyczalni (np. Budget, Sixt,
Hertz, Autocar) jako franczyzobiorcy czy też operatorzy licencji, oferujące usługi wynajmu
samochodów wszelkich typów wg międzynarodowych standardów jakości i serwisu. Firmy
te współpracują
z innymi wypożyczalniami samochodów na całym świecie tworząc
nowoczesne sieci wynajmujące samochody. Oprócz nich na rynku polskim
zarejestrowanych jest wielu lokalnych przedsiębiorców o mniejszym zasięgu działania.
Niektóre z firm specjalizują się w określonych dziedzinach wynajmu np. „on line”,
samochody na wakacje, inne świadczą pełny wachlarz usług. Cześć z nich posiada punkty
obsługi klientów w miejscach o wzmożonym ruchu klientów np. lotniska, dworce.
Generalnie większość z nich, niezależnie od siedziby firmy, podstawia samochody na
terenie Polski lub innego kraju, zatem dostępność usługi jest duża.
Wszyscy badani przez UOKIK przedsiębiorcy mają swoje strony internetowe, gdzie
zamieszczone są podstawowe informacje o firmie, zakresie oferowanych usług, posiadanej
bazie samochodowej oraz cenach wynajmu. Zatem wybór przez konsumenta wypożyczalni,
w której wynajmie samochód może być poprzedzony wcześniejszą analizą tych informacji.
Konsument, który chce wynająć samochód osobowy nie powinien jednakże ograniczać tej
analizy do porównania cen wynajmu. Bardzo istotne z punku widzenia interesów
konsumenta są informacje o warunkach najmu dostępne w zamieszczonych na stronach
internetowych regulaminach, wzorcach umów i cennikach. Informacje te powinny dawać
konsumentowi jasny i rzeczywisty obraz jego praw i obowiązków związanych z najmem
samochodu. Pozwoli mu to, nie tylko wybrać samochód preferowanej marki i w korzystnej
cenie ale również uzyskać informacje jakie będą możliwe konsekwencje niewykonania
lub nienależytego wykonania umowy np. użytkowania samochodu niezgodnie z umową
lub regulaminem.
Analiza wzorców umowy najmu i regulaminu ma na celu również wyeliminowanie tych
ofert, które zawierają
postanowienia niekorzystne dla konsumentów a niekiedy nawet
sprzeczne z prawem.
Przepisy prawa, które mogą mieć zastosowanie przy wynajmie samochodu
osobowego
Usługa najmu samochodu osobowego dla konsumentów nie jest ani w Polsce, ani na
terenie UE odrębnie uregulowana. Generalnie umowa najmu podlega rygorom prawa
cywilnego, co oznacza, że jest umową cywilnoprawną o charakterze dwustronnym.
Wg polskiego systemu prawa zastosowanie do niej mają, oprócz przepisów ogólnych
ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks Cywilny (Dz.U. Nr 16 poz.93 z póżn. zm.)
również przepisy szczególne dotyczące najmu, jednakże z uwzględnieniem specyfiki tej
umowy, wynikającej z przedmiotu najmu tj. samochodu. W umowach takich konsument
jest określany jako „najemca” zaś przedsiębiorca jest określany jako „wynajmujący”.
W sytuacji, gdy najmu samochodu osobowego dokonuje konsument tj. osoba fizyczna dla
celów nie związanych bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową,
dodatkowo konsumenta jako słabszą stronę tej umowy chronią przepisy zakazujące
stosowania w obrocie z konsumentami:
- niedozwolonych postanowień umownych, zdefiniowanych w art. 3851 §1 k.c., a których
przykładowa lista wymieniona jest w art. 385 3 pkt 1-23 k.c. Niedozwolone postanowienia
umowne (klauzule abuzywne) to postanowienia niedogodne dla konsumentów, które
stawiają ich w nierównoprawnej pozycji lub pozbawiające ich ustawowo przyznanych
uprawnień. Przepisy Kodeksu cywilnego stanowią, że niedozwolone postanowienia to takie
postanowienia, które kształtują prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi
obyczajami i w sposób rażący naruszają interesy konsumentów;
-nieuczciwych praktyk rynkowych określonych w ustawie z dnia 23 sierpnia 2007 roku
o nieuczciwych praktykach rynkowych (Dz.U. Nr 171 poz.1206 );
- praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów określonych w art. 24 ust. 1 i 2
ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50 poz.
331 z późn. zm.). Praktykami naruszającymi zbiorowe interesy konsumentów będą zatem
działania przedsiębiorcy, polegające na stosowaniu postanowień umów zawieranych
2
z konsumentami wprost naruszające przepisy innych ustaw oraz stosowanie postanowień
wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień
wzorców umów uznanych
za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 45 k.p.c.
Przy zawieraniu umów najmu samochodów może dochodzić również do naruszenia
przepisów innych ustaw np. ustawy z dnia 5 lipca 2001 roku o cenach ( Dz.U. Nr 97 poz.
1050 z póżn. zm.), ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych
(Dz.U. z 2002 r., Nr 101 poz. 926 z późn. zm.).
Co wiedzieć powinien konsument przed zawarciem umowy najmu samochodu ?
Warunki wynajmu. Samochód ma prawo wynająć każda pełnoletnia osoba, która
ma ważne prawo jazdy (chyba że wynajmuje samochód razem z kierowcą). Dokumentem,
który jest potrzebny do zawarcia umowy jest dokument tożsamości (dowód osobisty lub
paszport).
Należy zwrócić uwagę przy lekturze wzorców umownych na zamieszczone tam
ograniczenia, np. takie, iż osoba, która zawiera umowę najmu musi mieć ukończone 21 lat
oraz minimum roczny staż posiadania prawa jazdy. Przed zawarciem umowy należy
upewnić się czy wynajmujący nie przewiduje w umowie ograniczeń dotyczących np. limitu
przejechanych kilometrów w okresie najmu, zakazu wyjazdu poza granice kraju.
Cena wynajmu. Samochody zwykle są wynajmowane z wypożyczalni albo z innego
uzgodnionego miejsca podstawienia samochodu, najczęściej na z góry określony czas,
liczony w dniach. Dlatego czynsz za najem (opłata) naliczany jest jako wielokrotność
stawki dobowej. Możliwe są
jednak innego rodzaju stawki np. uzależnione od
przejechanych kilometrów, miesięczne.
Należy zwrócić szczególnie baczną uwagę na informacje dotyczące kosztów wynajmu
samochodu za cały okres najmu. Informacja o kosztach powinna zawierać wszystkie
konieczne opłaty takie jak: lokalne podatki, opłaty administracyjne, koszty ubezpieczenia
oraz koszty ubezpieczenia dla drugiego kierowcy, koszty opcji dodatkowych (np. fotelik
dziecięcy, GPS lub inne wyposażenie samochodu), koszty opcji extra, nadto informacje
o możliwych upustach np. dla stałych klientów. Informacje na temat ceny, w tym
dotyczące opcji dodatkowych muszą być
jednoznaczne i nie mogą wprowadzać
konsumentów w błąd. Wszystkie ceny i opłaty, powinny stanowić wartość wyrażoną
w jednostkach pieniężnych uwzględniających podatek VAT. Pamiętaj, przysługuje ci prawo
negocjowania warunków umowy.
3
Odstąpienie od umowy. Konsument ma prawo odstąpić od umowy najmu lub
zrezygnować z dokonanej rezerwacji. Przed zwarciem umowy należy dokładnie sprawdzić
na jakich warunkach przedsiębiorca umożliwia odstąpienie od umowy najmu. Niektórzy
wynajmujący nie pobierają opłat za zmianę rezerwacji lub rezygnację z przedpłaconej
rezerwacji. Jednak niektórzy z nich w takich sytuacjach żądają od konsumentów zapłaty
ustalonej z góry kwoty. Takie postanowienia umowy najmu są prawidłowe tylko, o ile
zastrzeżenie nakładające na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek
rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy jest nałożone również na wynajmującego.
Niedozwolonym postanowieniem umownym jest natomiast postanowienie nakładające na
konsumenta, który nie wykonał umowy lub od niej odstąpił rażąco wygórowanej kary
umownej lub odstępnego. Przyjmuje się, że nie jest rażąco wygórowane żądanie zapłaty
kwoty odpowiadającej wartości 1 dniowej stawki czynszu najmu (o ile czynsz określony
jest w stawkach czynszu za 1 dzień) na wypadek rezygnacji z zawarcia lub wykonania
umowy.
Niektórzy wynajmujący przewidują ponadto obowiązek wniesienia zaliczki lub zadatku
przy zawarciu umowy (dokonaniu rezerwacji). Każda z tych instytucji prawnych powoduje
inne konsekwencje, zatem należy zwrócić uwagę na stosowane przez przedsiębiorcę zapisy
wzorca umowy.
Zadatek dany przy zawarciu umowy, w braku odmiennego zastrzeżenia umownego
lub zwyczaju, ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron,
druga strona może bez wyznaczania terminu dodatkowego od umowy odstąpić (złożyć
stosowne oświadczenie) i otrzymany zadatek zatrzymać, a jeżeli sama go dała, może żądać
sumy dwukrotnie wyższej (art.394 § 1 k.c.). W razie wykonania umowy zadatek ulega
zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała, a jeżeli zaliczenie nie jest
możliwe, zadatek ulega zwrotowi (art.394 § 2 k.c.).W razie rozwiązania umowy zadatek
powinien być zwrócony i nie ma obowiązku zapłaty sumy dwukrotnie wyższej. To samo
dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna
ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony
(art.394 § 2k.c.). Jakakolwiek modyfikacja instytucji zadatku dokonana w umowie,
skutkuje wyłączeniem stosowania przytoczonej wyżej regulacji, w miejsce której wchodzą
zapisy określone w umowie.
4
Zastrzeżenie w umowie zaliczki, podobnie jak zadatku, pełni funkcję zabezpieczającą.
W przypadku zamieszczenia w umowie najmu samochodu obowiązku zapłaty zaliczki przez
najemcę, to w przypadku niewykonania umowy przez wynajmującego, aby konsument mógł
od umowy odstąpić, należy wpierw co do zasady, wyznaczyć przedsiębiorcy dodatkowy
termin do wykonania zobowiązania. Dopiero jego bezskuteczny upływ uprawnia
konsumenta do odstąpienia od umowy i żądania zwrotu zaliczki. Dodatkowo konsument,
jeżeli wykaże, że zaliczka nie pokryła jego szkody, może żądać odszkodowania
uzupełniającego za doznaną szkodę. Natomiast wynajmujący nie może w przypadku
pobrania od najemcy zaliczki, zatrzymać jej w całości w sytuacji, gdy to konsument
zrezygnuje z zawarcia umowy. Wynajmujący może zatrzymać wyłącznie taką część zaliczki
wpłaconej przez konsumenta przy zawarciu umowy jaka pokrywa jego szkodę wynikającą
z faktu rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy przez konsumenta; resztę
wynajmujący powinien zwrócić konsumentowi. Niedozwolonym postanowieniem umownym
jest zamieszczenie w umowie zawieranej z konsumentem postanowienia, które wyłącza
obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie nie spełnione w całości
lub w części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania.
Zatem, zawsze warto upewnić się
w jakich okolicznościach konsument ma prawo odstąpić
od umowy i jak rozwiązana jest kwestia opłat z tego tytułu.
Jeżeli rezerwacja samochodu nastąpiła przez Internet, to konsument nie może skorzystać
z prawa odstąpienia od umowy w terminie 10 dni, bez ponoszenia jakichkolwiek opłat,
chyba, że dana firma oferuje w umowie taką możliwość.
Wzorce umowne. Konsument przed zawarciem umowy może domagać się od
wynajmującego przedstawienia wzorca umowy, regulaminu usług, cennika, warunków
ubezpieczenia samochodu. Ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności
ogólne warunki umowy, wzór umowy, regulamin wiąże drugą stronę, jeżeli został jej
dostarczony przed zawarciem umowy. Wzorce umowne powinny być sformułowane
jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia wzorców niejednoznaczne tłumaczy
się na korzyść konsumenta. Wszelkie Informacje przedstawione konsumentowi przed
zawarciem umowy winny dawać jasny i rzetelny obraz praw i obowiązków obydwu stron
umowy.
Należy zwrócić uwagę na wszystkie postanowienia wzorca umowy proponowanej przez
wynajmującego. Postanowienia te mogą bowiem naruszać interesy konsumenta w sytuacji,
gdy wynajmujący wykorzysta jako profesjonalny uczestnik obrotu swoją przewagę nad
5
zawierały postanowienia zawierały postanowienia
konsumentem i tak sformułuje warunki umowy, że będąniekorzystne dla konsumenta. Jeżeli zatem przed zawarciem umowy konsument stwierdzi,
że przedstawiony wzorzec umowy, regulamin świadczenia usług, ogóle warunki umowy,
warunki ubezpieczenia zawierają postanowienia, które są sprzeczne z prawem, zawierają
niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 3851 § 1 k.c. albo też
postanowienia, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umów uznanych za
niedozwolone, o którym mowa w art. 47945 k.p.c., powinien zwrócić uwagę
wynajmującemu i zaproponować zmianę takich zapisów. Stosowanie w umowach
zawieranych z konsumentami takich postanowień jest niedozwolone, a w przypadku
postanowień sprzecznych z prawem są one nieważne z mocy prawa. Postanowienia
niedozwolone, o ile nie są uzgodnione indywidualnie nie wiążą konsumentów.
Przykładem postanowienia, którego zamieszczenie we wzorcu umownym stosowanym
w obrocie z konsumentami jest niedozwolone jest zapis wyłączający jurysdykcję sądów
polskich lub poddających sprawę pod rozstrzygnięcie sądu polubownego polskiego
lub zagranicznego albo innego organu, a także narzucający rozpoznanie sprawy przez sąd,
który wedle ustawy nie jest miejscowo właściwy, zwykle wskazujące jako sąd właściwy do
rozpoznania sporu sąd siedziby wynajmującego. Nie wolno również zamieszczać
w umowach postanowień, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed
podpisaniem umowy.
Uprawnienia konsumenta. W sytuacji braku zgody przedsiębiorcy na zmianę
postanowienia konsument ma dwa wyjścia: albo zrezygnuje z zawarcia umowy na
niekorzystnych dla siebie warunkach albo podpisze umowę, pomimo tych postanowień. W
przypadku naruszenia interesów konsumenta wskutek zastosowania takich postanowień w
trakcie lub po zakończeniu umowy, konsument może dochodzić swoich praw przed sądem.
Również wtedy, gdy po zawarciu umowy, w trakcie jej realizacji lub po jej zakończeniu
konsument zorientuje się, że umowa zawierała postanowienia, których treść jest dla niego
dalece niekorzystna może wykorzystać tzw. incydentalną kontrolę
wzorca umowy. Polega
ona na sądowej kontroli wzorca w odniesieniu do konkretnej umowy i sytuacji pomiędzy
konsumentem i przedsiębiorcą, co sprowadza się do wykazania niedozwolonego charakteru
postanowienia umowy na podstawie którego konsument dochodzi określonego roszczenia.
Zatem, jeżeli przedsiębiorca nie przychyli się do stanowiska konsumenta kwestionującego
zamieszczenie w umowie danego postanowienia, należy zwrócić się do sądu powszechnego
(rejonowego lub okręgowego) z żądaniem uznania danego postanowienia za niewiążące
i o rozstrzygnięcie związanego z nim roszczenia.
6
Odbiór samochodu
Jeżeli samochód był zarezerwowany on line zawsze należy wziąć ze sobą
wydrukowane potwierdzenie rezerwacji.
Zawarcie umowy. Przedstawiona do podpisania umowa, regulaminy, ogóle warunki
najmu, cenniki, warunki ubezpieczenia powinny być w języku polskim. Należy upewnić się
czy warunki umowy przedstawione w siedzibie firmy są takie same jak w warunkach
rezerwacji. Należy również zachować kopie wszystkich dokumentów jakie się podpisuje.
Stosunek najmu zawiązuje się na podstawie umowy, w której wynajmujący zobowiązuje się
oddać najemcy rzecz (w tym przypadku jest to samochód) do używania przez czas
oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony
czynsz. Do zawarcia umowy najmu dochodzi wówczas, gdy strony uzgodnią istotne jej
składniki, do jakich należą przedmiot najmu i czynsz. Wynajmujący nie musi być
właścicielem rzeczy oddanej w najem. Umowa będzie ważna chociażby wynajmującemu
nie przysługiwało żadne prawo do rzeczy. Wynajmujący powinien jednak móc spełnić swoje
świadczenie, tj. oddać
rzecz najemcy w terminie i zapewnić mu jej spokojne używanie
w czasie trwania stosunku najmu.
Niektórzy przedsiębiorcy oferują możliwość rezerwacji samochodu oraz zawierania umów
najmu przez Internet. W takich wypadkach do zawarcia umowy dochodzi poprzez
wypełnienie formularza umowy zamieszczonego na stronie internetowej wynajmującego
i wysłanie go na adres internetowy wynajmującego.
Podpisując umowę należy zwrócić uwagę na prawa i obowiązki konsumenta dotyczące
sposobu korzystania z samochodu np. wynajmujący może zastrzec obowiązek parkowania
wyłącznie na parkingu strzeżonym, obowiązujących zakazów np. zakaz palenia
w samochodzie, zakaz przewożenia w nim zwierząt. Należy zwrócić szczególną uwagę na
obowiązki konsumenta w przypadku awarii samochodu, kolizji lub wypadku oraz kradzieży
samochodu.
Jeżeli ceny i opłaty podane w cenniku są w walucie obcej należy zwróć uwagę, czy w
umowie zamieszczone są zapisy określające sposób przeliczania waluty obcej na walutę
polską. Jeżeli takich zapisów nie ma, to wartość waluty obcej określa się według kursu
średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w dniu wymagalności roszczenia,
którym jest zwykle dzień zapłaty.
7
Odbiór samochodu. Przy odbiorze samochodu, w obecności pracownika
wypożyczalni należy dokładnie sprawdzić stan samochodu oraz dopilnować, by w protokole
przyjęcia samochodu (lub w innym dokumencie, o ile protokół nie jest stosowany)
odnotowane zostały wszelkie widoczne uszkodzenia oraz braki. Należy sprawdzić również
stan paliwa w baku samochodu.
Podczas podróży
Sposób korzystania z samochodu. Należy korzystać z samochodu według zasad
określonych w umowie i regulaminie, a jeżeli umowa lub regulamin nie określa sposobu
korzystania – w sposób odpowiadający właściwości rzeczy i jego przeznaczeniu. Należy
pamiętać, że wynajmujący obowiązany jest wydać samochód w stanie przydatnym do
umówionego użytkowania i utrzymywać go w takim stanie przez cały czas trwania najmu.
Konsumenta obciążają jedynie drobne nakłady połączone ze zwykłym używaniem rzeczy tj.
uzupełnienie płynów, mycie samochodu oraz oczywiście tankowanie !
Zdarzenia w trakcie trwania najmu. W przypadku jakiegokolwiek zdarzenia
skutkującego zakłóceniem najmu, takiego jak awaria, kolizja, wypadek, utrata samochodu,
niezwłocznie należy powiadomić wypożyczalnię i postępować według jej wskazówek.
Odpowiedzialność wypożyczalni. Wypożyczalnia ponosi odpowiedzialność
odszkodowawczą wobec najemcy – konsumenta w przypadku niewykonania lub
nienależytego wykonania umowy, gdy wskutek zdarzenia zawinionego przez
wynajmującego najemca doznał szkody.
Jeżeli awaria samochodu nastąpiła wskutek okoliczności obciążających wynajmującego, to
wypożyczalnia powinna sama dokonać naprawy lub naprawić samochód na swój koszt.
Jeżeli okaże się, że samochód miał wady, które ograniczały jego przydatność do
umówionego użytku np. niesprawna klimatyzacja, zepsuty GPS konsument może żądać
również odpowiedniego obniżenia opłaty za czas trwania wad. Jeżeli wady istniejące w
chwili wydania samochodu uniemożliwiają
korzystanie z niego, lub wady te powstały
później, a wynajmujący mimo obciążającego go obowiązku wad tych nie usunął lub nie
dostarczył samochodu zastępczego, konsument ma prawo rozwiązać umowę bez
wypowiedzenia.
W przypadku zniszczenia samochodu z powodu okoliczności za które wypożyczalnia
nie ponosi odpowiedzialności, wypożyczalnia nie ma obowiązku naprawy samochodu ani
8
nie wolno oddawaćnie wolno oddawać
pokrycia kosztów takiej naprawy. W każdym jednak wypadku
samochodu do naprawy bez zgody wypożyczającego.
Odpowiedzialność najemcy – konsumenta. Najemca ponosi odpowiedzialność
odszkodowawczą wobec wynajmującego za niewykonanie lub nienależyte wykonanie
umowy, gdy wskutek zdarzenia zawinionego przez najemcę, wynajmujący doznał szkody.
Kradzież samochodu podczas trwania umowy najmu nie musi obciążać najemcy. Obciążenie
najemcy - konsumenta z tytułu szkody, jakiej doznał w takim wypadku wynajmujący jest
możliwe już wtedy, gdy do zdarzenia doszło wskutek niezachowania przez najemcę
należytej staranności tzn. np. wtedy, gdy pomimo określonego w umowie obowiązku
parkowania na parkingu strzeżonym pozostawił samochód w innym miejscu.
Należy z wyprzedzeniem zgłaszać wynajmującemu chęć przedłużenia umowy najmu oraz
zmianę miejsca oddania samochodu.
Konsument w związku z prowadzeniem wypożyczonego samochodu ponosi również
odpowiedzialność cywilną za wyrządzone komukolwiek przez niego szkody na mieniu i na
osobie, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej lub wyłącznie z winy
poszkodowanego lub osoby trzeciej za które konsument nie ponosi odpowiedzialności.
Ubezpieczenie. Wiele wypożyczalni oferuje konsumentom możliwość
ubezpieczenia się najemcy od odpowiedzialności cywilnej za spowodowane przez niego
szkody. Warto zatem zwrócić uwagę na te postanowienia umowy, przy czym wiedzieć
należy, iż ubezpieczenie się najemcy – konsumenta od odpowiedzialności za wyrządzoną
szkodę
jest dobrowolne. Ponadto celowe jest jedynie ubezpieczenie się przez konsumenta
od odpowiedzialności za szkody spowodowane zdarzeniami za które ponosi on
odpowiedzialność, stąd niedozwolonymi postanowieniami umownymi będą te
postanowienia, które obciążają konsumenta odpowiedzialnością za każdą szkodę, jak i te
które narzucają ubezpieczenie się
konsumenta od odpowiedzialności za szkodę niezależnie
od okoliczności, na powstanie których konsument nie miałżadnego wpływu.
Odpowiedzialność karna. Konsument jako kierowca ponosi pełną odpowiedzialność
karną jako sprawca wykroczeń lub przestępstw, co oznacza, że obciążają cię również
koszty mandatów za naruszenie przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku prawo o
ruchu drogowym (Dz. U. z 2005r, Nr 108, poz. 908 z póz. zmianami).
9
Zwrot samochodu
Obowiązki konsumenta. Konsument ma obowiązek zwrócić samochód w stanie nie
pogorszonym, ale nie ponosi odpowiedzialności za pogorszenie będące następstwem
prawidłowego używania.
Należy przestrzegać postanowień umowy zobowiązujących konsumenta do zwrotu czystego
samochodu oraz z określoną ilością paliwa – bowiem niedopełnienie tych jak i innych
obowiązków zawartych w umowie może narazić go na dotkliwe kary umowne.
Należy postarać się, oddać samochód w godzinach otwarcia wypożyczalni. Dzięki temu
można uniknąć dodatkowych kosztów, jakie w wypadkach zwrotu samochodu poza
ustalonymi godzinami pracy przewidują niektóre wypożyczalnie. Nadto można wtedy
uczestniczyć w oględzinach samochodu. Pracownik wypożyczalni powinien sporządzić
protokół odbioru, pod którym podpiszą się obydwie strony.
Jeżeli nie ma możliwości zostawienia samochodu w godzinach i w dniu pracy wypożyczalni
należy zostawić go w miejscu wcześniej umówionym z wynajmującym. Chcąc zabezpieczyć
się przed ewentualnymi roszczeniami wynajmującego można zrobić kilka zdjęć samochodu.
Uprawnienia konsumenta. W sytuacji, gdy konsument zwróci samochód przed
zakończeniem umowy najmu, a za najem zapłacił
z góry, ma prawo żądać od
wynajmującego zwrotu za świadczenie niewykorzystane w całości lub w części; natomiast
jeżeli płatność umówiona była z dołu, nie musi płacić za niewykorzystany najem. W takiej
sytuacji jednak wynajmujący może żądać odszkodowania, o ile rzeczywiście poniósł
szkodę.
Wiele wypożyczalni honoruje jedynie płatności za najem dokonywane kartami
kredytowymi, dostęp do których wynajmującego, stanowi dodatkowe zabezpieczenie jego
roszczeń. Naliczone przez wynajmującego opłaty powinny być zgodne z cenami z cennika,
które, jak wspomniano już wyżej, zawsze powinny być cenami brutto.
Reklamacje składane przez konsumenta
Nie należy sugerować się zapisami umowy, które w jakikolwiek sposób ograniczają
uprawnienia konsumenta do składania reklamacji dotyczących samego samochodu jak i np.
jakości paliwa (np. tylko podczas odbioru samochodu) oraz naliczonej opłaty. Z tego
wynika, że co do zasady, reklamacji podlegają wszystkie elementy określone w umowie.
Jeżeli przy odbiorze samochodu lub w trakcie jego użytkowania ujawnią się okoliczności,
10
które skutkują
wadliwym wykonywaniem umowy lub też wadliwie została naliczona opłata
za wynajem należy niezwłocznie powiadomić o tym wynajmującego. Niezależnie
od powiadomienia wynajmującego w trakcie trwania najmu, konsument powinien złożyć na
piśmie (lub mailowo) reklamacje zawierające stwierdzone uchybienia po zakończeniu
umowy najmu, musi też zadbać
o dowody potwierdzające zasadność reklamacji!
Niezłożenie przez konsumenta reklamacji do wynajmującego może utrudnić, a w
niektórych przypadkach uniemożliwić dochodzenie jego roszczeń.
W związku z tym, że przepisy nie określają terminu do udzielenia odpowiedzi
na reklamację przyjmuje się, że przedsiębiorca powinien udzielić konsumentowi
odpowiedzi na reklamację w terminie 30 dni od dnia jej złożenia.
W sytuacji, gdy wynajmujący nie uwzględnia złożonej reklamacji, konsumentowi
przysługuje wyłącznie prawo dochodzenia roszczeń przed sądem cywilnym.
Kto udziela pomocy prawnej konsumentom ?
Zanim konsument zdecyduje o skierowaniu pozwu przeciwko wynajmującemu
do sądu cywilnego lub też
w wypadku już zaistniałego sporu z wynajmującym, jeżeli ma
on siedzibę
na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, może poszukać pomocy u miejskiego
lub powiatowego rzecznika konsumentów. Ich lista oraz adresy zamieszczone zostały
na stronie www.uokik.gov.pl.
Rzecznicy w szczególności są zobowiązani do udzielenia bezpłatnej pomocy i porady
prawnej w zakresie interesów konsumentów oraz występowania do przedsiębiorców
w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów.
Ponadto pomocy w zakresie bezpłatnej porady prawnej oraz dochodzenia roszczeń
konsumenckich udzielają organizacje konsumenckie takie jak: Federacja Konsumentów czy
Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, posiadające swoje oddziały w większych miastach
Polski. Adresy i numery telefonów znajdują się
na ich stronach internetowych.
W przypadku transakcji ponadgranicznych na terenie Unii Europejskiej, Norwegii i Islandii
konsument może również liczyć na pomoc Europejskiego Centrum Konsumenckiego (ECK),
które udziela bezpłatnych informacji oraz porad prawnych (również w jeżyku angielskim)
w sprawach z zakresu ochrony konsumenta.
11
Na pytania konsumentów dotyczące ich praw w Unii Europejskiej Europejskie Centrum
Konsumenckie udziela bezpłatnych porad prawnych pod nr telefonu + 48 22 55 60 118,
oraz pod adresem info@konsument.gov.pl.
Jeżeli reklamacja złożona przez konsumenta nie przyniosła efektu, wówczas konsument
może zwrócić się
do ECK Polska, składając skargę
o charakterze transgranicznym na
specjalnym formularzu skargi (dostępnego na stronie ECK), która jest rozpatrywana w
ramach informatycznego systemu Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich.
